Umuganda:

Umuganda:

Mijn leven hier is nog steeds een aaneenschakeling van momenten van bewustwording over van alles, vergelijkingen die ik kan maken door mijn ervaringen in verschillende werelddelen, samenlevingen en culturen, geweldig! Zo’n rijk gevoel!

Mijn 3e weekend (29-30 sept) ben ik in Save gebleven. Zaterdag ochtend was Umuganda en dat wilde ik graag mee maken.
Om 9 uur ging ik met Geofrey (Rwandees opgegroeid in Uganda, via m’n voorganger leren kennen) op zoek naar de plek waar de Umuganda zou plaats vinden. Eerst een half uur naar de ene kant van ’t dorp gelopen, daar te weten gekomen dat t aan de andere kant van t dorp was, weer een uur later stond ik eindelijk te zwoegen en zweten met de schoffel! De Umuganda dient om samen het dorp, de gemeente, het district, het land op te knappen en om voorlichting te geven over wetten, beleid, instanties (bijvoorbeeld waar mensen terecht kunnen voor gratis condooms) etc..
Veel mensen hier in Savé zien niet meer dan het dorp waar ze wonen en 7 dagen per week op een akker werken, geen weekend of vakantie maar overleven, onvoorstelbaar! En zo sterk als zij zijn! Ik had na een half uur land cultiveren al blaren en rugpijn! Ongelofelijk en zo’n goede ervaring om, al was het maar een heel klein beetje, te voelen hoe zij leven. En om deel te kunnen zijn van de gemeenschap en goede wil te kunnen tonen (de mensen glimlachten volop naar me). Ik had al diep respect voor hen, nu echt ontzag! Mijn eten smaakt me nog beter en ik ben blij dat ik al jaren niets weggooi!

Zoals er vele wegen naar Rome leiden geldt dat ook voor Butare. Een collega liet me een binnendoor weggetje zien door het dal met de rijstvelden, 20 min. lopen tot de verharde weg, één van de mooiste wandelingen die ik ooit gemaakt heb, boodschappen doen is nog nooit zo leuk geweest!

De volgende dag hadden we National Assemblee op school, opendag voor ouders en verzorgers. Na een lange toespraak in Kinyarwanda waar ik helaas niets van mee kreeg, (tot mijn naam werd genoemd en ik me voor mocht stellen) konden ouders de school bekijken. Er was veel belangstelling voor mijn TRC (Teaching Resource Centre). Ik heb gelijk een training gepland voor een ouder die directeur is van een basisschool in de regio! Het informeel afsluiten met de ouders en studenten was gezellig. Wel is 80% van onze studenten wees! Soms kan de familie de opleiding betalen, soms krijgen ze via ontwikkelingsgeld een beurs, soms vragen ze mij er ook om . Ook mensen op straat vragen regelmatig geld, ik zeg dan: “Nee, sorry, ik ben een volunteer”, toch raakt het me elke keer wel..
En die middag helemaal! Ik ging even een stukje wandelen, ik had ineens een dipje, traantjes, heimwee, weet niet waarom, ik heb af en toe een echte up (zoals de dag ervoor) door t prachtige landschap en de kick van wow, wat een avontuur, wat een prachtige baan! En dan, op een ander moment vliegt het idee van 2 jaar me opeens aan? Kan ik dat wel volhouden? Ik probeer niet aan de 2 jaar te denken, en per dag te kijken maar natuurlijk popt ‘t toch af en toe op. Ik heb meerdere VSO collega’s horen zeggen dat een jaar Rwanda wel genoeg is (omdat de mensen nogal ingetogen zijn). De meeste VSOers zijn hier ook maar voor 12-15 maanden. Soms hoor ik hoeveel mensen in Nederland momenteel hun baan verliezen, dan voelt het wel gek mijn vaste baan per 1 jan. op te geven. Toch wil ik hier wel blijven juist omdat ik het gevoel heb nog veel te kunnen geven (met volgend jaar maar liefst 1000 studenten per week)!

Maar goed, ik was dus aan het wandelen, eerst kwam ik wat kinderen tegen, altijd leuk!! Daarna een jonge dame die op het land aan t werk was. Ze stelde zich voor als Rosa en toen ik vertelde dat ik ook Rosa heette, begon ze te stralen en me te omhelzen, dat was grappig! Vervolgens tilde ze haar rok op en liet ze me haar opgezwollen benen zien. Oei, ik schrok, dat zag er niet best uit! Daarna trok ze jammerend één van haar enorme schoenen uit, tot mijn verbijstering zag ik geen tenen maar wel 8 grote knobbels/wratten op haar gezwollen voet! “Ze moet naar de dokter dacht ik, dus ik nam haar mee richting mijn/Donalds huis. Halverwege dacht ik ineens:. “ En dan? Hoe gaan we dat doen? En wat zal Donald zeggen als ik met haar aankom?” Er zijn wel meer bedelaars.. “Toen dacht ik dat het beter was haar geld te geven zodat haar familie met haar naar de dokter kon gaan. Normaal was ik waarschijnlijk wel even met haar mee naar huis gelopen maar ik begreep niets van wat ze zei , het was zo lastig, bovendien had ik ook echt even tijd voor mezelf nodig. Dus ik gaf haar geld en liep toen snel richting huis, bijna tegen Geofrey aan. Ik vertelde hem mijn verhaal.. Hij zei dat hoe goed bedoeld ook, ik dat nooit meer moest doen! Dat ze heus niet naar de dokter zou gaan, maar alcohol zou kopen en alles op zou drinken. Bovendien zou ze nu iedere dag naar ons huis komen (wat ze toch wel zou vinden, logisch ook met 1 Muzungu in het dorp) en erger nog: “het hele dorp vertellen dat de Muzungu haar geld had gegeven!!” Oh, en toen voelde ik me nog erger! Normaal gesproken zou ik ook geen geld geven aan bedelaars maar dit begon anders..
Na het eten ging het wat beter en de volgende dag voelde ik me weer oké! Één keer is ze nog aan de deur geweest, Geofrey heeft haar toen gezegd niet meer terug te komen.

Ook geloof ik dat het mee doen met de Umuganda goed is geweest voor mijn reputatie in het dorp. Inmiddels groet iedereen me terug en sommige mensen kennen mijn naam! Vaak roept men: Muzungu, wat blanke betekent en dan roep ik rustig terug: Miriwe, Nitwa Rosa ( deze naam wordt gebruikt hier in Rwanda). En jawel, sommige mensen groeten me inmiddels met Komera (goeie dag) Rosa!

Nog een paar “Wistje datjes” en dan weet ik het ook niet meer!

• Ik bij toeval een een koffiezaakje binnen liep in Butare waar de beste koffie van heel Afrika vers wordt gebrand?
• Deze heerlijke (Maraba/Bourbon) koffie geschonken bij Starbucks en nu ook bij mij thuis?
• Starbucks er 50 dollar per kilo voor vraagt en deze winkel 5?
• Die bonen namelijk worden gebrand door een Zwitser en Panamees als hobby en dus goedkoop en verrukkelijk zijn?
• Ik me ander half uur heb vermaakt tijdens een rondleiding?
• Ik natuurlijk vroeg: "Is de koffie fair trade?"
• De beste man antwoordt: "Deze bonen zijn inderdaad Fairely Trade, in liefdevolle samenwerking met de boeren. Fair trade koffie is bullshit, het levert de boeren maar 1 cent per kilo meer op; 6, i.p.v. 5 cent, terwijl de klant er het dubbele voor moet betalen, noem je dat eerlijk? (Elke kilo koffie kost 100 keer zoveel als de boer krijgt)"
• Ik ondanks dit soort verhalen nog steeds Fairtrade producten wil kopen om aan te geven waar ik voor sta (bovendien is dit het verhaal van 1 man)?
• Het daarom goed is producten dicht bij de bron te kopen (dus de Rwandse koffie en bier in Rwanda) Hollandse aardbeien in Nederland (ja ja, wij zijn een land met 2 namen!! Leg dat maar eens uit hier in Rwanda, het lukt me wel trouwens)
• Ik anyhow, een hoop geleerd heb over koffie?
• Aan een goede kop koffie een proces van 10-20 jaar vooraf gaat?
• je met zout het bitter uit je koffie kunt halen (of met suiker en melk) omdat het de gekarameliseerde bestanddelen openbreekt?