November: Tante Addy en Marian op bezoek in Rwanda

Hoogtepunt: Tante Addy mee op reis mogen nemen in Afrika zoals zij dat 14 jaar geleden andersom deed!
Toen ik acht jaar was beloofde Addy me mee te nemen naar Afrika zodra ik in staat was ALLES , lees delicatessen als geitenoog, slang, sprinkhanen, te eten. Ik was achttien en belde haar op: “Ik eet ALLES.” Waarop zij antwoordde: “Mooi, ik boek twee tickets naar Burkina Faso!” En 3 maanden later gingen we. De vrolijkheid, het gedrum en gedans gaven direct een gevoel van warm welkom in de hoofdstad Ouaga! Evenals het gezin van Mariëtte, een toenmalige collega en inmiddels zeer goede vriendin van Addy. Na een paar dagen acclimatiseren in Ouagadougou, (van 22 naar 44 graden) reden we in een jeep over de okerkleurige zandwegen tussen akkers met heldergroene bananen en mangobomen aan weerszijden naar het ruraal gelegen dorpje Toma, waar mijn tante 3 jaar lang als verpleegkundige in een lokaal ziekenhuisje had gewerkt. In de brandende hitte wandelden we door het dorp om haar vrienden te bezoeken. Onderweg zag ik kinderen met hongerbuikjes in vodden lachend voetballen. Ondanks mijn beperkte kennis van het Frans, begreep ik dat zowel de lokale verpleegkundigen als mijn tante beiden zeer dankbaar waren voor de wederzijdse uitwisseling van kennis en vaardigheden. Twee nachten sliepen we bij haar vrienden (de familie van Fidel, de man van Mariëtte) in een lemen hutje zonder elektriciteit of stromend water, maar we werden koninklijk verzorgd. Het gezin had een baby’tje dat meerdere malen per dag, zonder gêne, in het openbaar aan de borst geslingerd werd. Het toilet/douche bestond uit 3 muurtjes en een gat in de grond met een pannendeksel erop. Natuurlijk moest ik al snel plassen en hurkte dapper neer terwijl ik het pannendeksel verwijderde. Plots vloog een zwerm strontvliegen omhoog en omlaag langs mijn benen door het gat. Ondanks de onbeschrijfelijke stank, was ik nieuwsgierig genoeg om omlaag te kijken. Daar zag ik iets onverklaarbaars. Een enorme brei stront die rond geroerd leek te worden. Toen ik eenmaal kon bevatten wat ik zag viel ik bijna viel om van de stank en in het gat, maar gelukkig wist ik me te vermannen. Snel gooide ik het deksel terug op het gat om de zwerm van honderden vliegen die opvlogen uit de brei van miljoenen krioelende maden op 1 meter onder me te stoppen. Dit was zeker een grensverleggende ervaring! Ruim drie weken en vele ervaringen rijker stond ik, hoewel nog wat wankelend, weer op Hollandse bodem. Hoewel ik maar drie weken in Burkina geweest was, koste het me ruim een half jaar om weer in Nederland te wennen. Het was een zware periode. Soms wenste ik dat ik niet naar Afrika was gegaan. Ik vond dat ik het niet bij ‘kijken hoe men leeft/afziet’ in Afrika kon laten. Ik wilde iets doen, bijdragen aan verbetering maar was nog jong en wist niet hoe. Ik wilde er met vrienden over praten maar dat kon eigenlijk niet, totaal buiten het bevattingsvermogen en de interesse van de meeste leeftijdgenoten. Ik ergerde me aan de geld verspilling en het, in mijn ogen onzinnige, geklaag van mensen om me heen. Uiteindelijk was ik na een half jaar wel weer gewend en heb ik het naast me neer kunnen leggen, maar ik heb het nooit uit m’n hoofd gezet. Ik heb altijd zeker geweten dat ik ooit naar Afrika terug zou keren om onderwijsvaardigheden uit te wisselen met lokale leerkrachten. En twaalf jaar later ben ik naar Rwanda gegaan om dat te doen. Wat ik verder nog wilde melden: Hoewel de toiletten hier ook niet al te fris zijn (en er, treurig genoeg nog steeds lijken/botten van 20 jaar geleden in terug gevonden worden,) heeft Rwanda (, geen enkel land trouwens,) mijn toilet ervaring in Burkina nooit kunnen overtreffen! Wat erg verdrietig was, is dat het baby’tje van het gezin waar we gelogeerd hadden overleed aan diarree (uitdroging) een paar weken na ons bezoek aan Toma.

En om een lang verhaal nog wat langer te maken:
Ik belde Addy vorig jaar op en zei: “Als je nog steeds ALLES kunt eten wat je 32 jaar geleden at, dan ben je nu van harte welkom bij mij in Rwanda!” En jawel daar was ze dan, samen met haar zus Marian! M’n tantes voelden zich meteen thuis. Ze hebben direct de eerste dag al op het land gewerkt en gekookt en gezongen en gedanst met de met de vrouwen in een dorpje in Muhanga. De dag erna mee gewerkt met Umuganda (een weg repareren; spitten/emmers sjouwen etc,) vervolgens getuinierd, mijn t/puinhoop omgetoverd in een moestuin, de bbq aangestoken zonder petroleum (of aanmaakblokjes) en m’n gordijnen vermaakt! En ook diezelfde dag nog al mijn Rwandese vrienden leren kennen! De dag daarop naar Butare gewandeld, gedanst met kinderen in de naschoolse opvang en een uur later in het museum stonden de tantes weer te dansen met een groepje rappende jongeren die oefenden in de tuin van het nationale museum! Vervolgens gingen we naar Kibuye om daar te wandelen en te zwemmen in lake Kivu, naar het memorial museum in Kigali en daarna nog naar Ruhango sinterklaas vieren en naar lake Muhazi, en Akagera National Park. De week erna was het tijd om wat uit te rusten bij mij thuis want de tantes van zestig plus beseften dat ze toch wel een beetje moe waren! Maar luieren was er niet bij! Ze hebben vervolgens nog 50 boeken voor de bieb geregistreerd, mijn huis gepoetst en gewandeld! Gedurende hun twee weken in Rwanda trakteerden ze mij en mijn Rwandese vrienden op alles wat er betaald kon worden! En tot slot deden ze mij en Theo nog een weekendje Kibuye cadeau om eens lekker samen te kunnen zijn! Zo ruimhartig en gul! Evenals pap en mam die de studie van 2 studenten helpen betalen, fantastisch! En nu ik toch bezig ben wil ik iedereen even bedanken die mij en/of mijn werk hier steunt en geld of een pakketje stuurt (hopelijk haalt iedereen het tot het einde van deze blog)! Ook de kaartjes en berichtjes die ik krijg steunen me enorm in het vol kunnen houden en voortzetten van mijn werk en leven hier! En ik deel op mijn beurt wat ik te geven heb met mijn Rwandese vrienden en collega’s en zij op hun beurt delen weer met zo velen anderen. Die vrijgevigheid en zorgzaamheid ontroeren me enorm. Hoe arm men ook is, ze vragen je of ze kunnen helpen, of je op bezoek komt, mee wilt eten, delen al hun goederen met de buurt, daar moest ik in het begin trouwens erg aan wennen, maar nu houd ik ervan. Ze werken hard, zes, zeven dagen per week om rond te komen en om studiegeld voor hun broers en zusjes, of zelfs voor vrienden bij elkaar te schrapen. Theo bijvoorbeeld wil graag een master studie doen maar spaart nu eerst geld om zijn vriend aan een bachelor te helpen, zodat ook deze jongeren betere perspectieven krijgt. En hoewel vele jongeren in Nederland na hun 25e nog steeds regelmatig bij hun ouders voor geld aankloppen, is het hier vanaf 25 andersom. Ik ben diep onder de indruk.
Dieptepunt: Addy blesseerde haar voet, maar dat was het enige.
Spannendste moment: Mijn tantes op een motor zetten, maar het ging geweldig, ze vonden het leuk!
Saaiste moment: Dat was er niet!
Smakelijkste: De mango’s die ik zelden eet omdat ik het schillen en snijden een crime vind, maar die Addy nu dagelijks voor ons in stukjes sneed!
Smerigste: Dat was mijn favoriete kipgerecht (dat Etienne ons cadeau wilde doen), de kip smaakte als plastic, zo taai (toch Isaaifriya of in ieder geval Itaaifriya, dit keer)!